ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΙΚΙΟΣ



Το θαύμα των Δράκων της Ανατολικής Ασίας Λέξεις 1270 Δημοσιεύθηκε στην Αυγή 07.10.97 Συχνά ακούμε ή διαβάζουμε για τις χώρες εκείνες της Ανατολικής Ασίας που έγιναν κέντρα οικονομικής δραστηριότητας τις τελευταίες δεκαετίες. Το φαινόμενο είναι πραγματικά πολύ σημαντικό και αξίζει να το εξετάσουμε με προσοχή, χωρίς να παρασυρόμαστε από τις σειρήνες του φιλελευθερισμού που θέλει να το παρουσιάσει σαν αξιoθαύμαστο επίτευγμα της οικονομικής πολιτικής του στην οποία και αποδίδεται ο όρος «παγκοσμιοποίηση». O Peter Martin, αρχισυντάκτης των Financial Times, υποστηρίζει ότι «η επιταχυνόμενη ολοκλήρωση των κοινωνιών είναι το καλλίτερο που μπορούσε να συμβεί για την μεταπολεμική γενιά» και ότι «προκάλεσε μια τεράστια βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας εκεί όπου οι κοινωνίες μπόρεσαν ν’αδράξουν τις ευκαιρίες που προσφέρονται». Αναφέρει σαν παράδειγμα τoυς «Δράκους της Ασίας» και συγκεκριμένα το Χογκ Κογκ, τη Σιγκαπούρη, την Ταϊουάν, τη Ν. Κορέα, τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες, ακόμη και την Κίνα1. Ας εξετάσουμε όμως τα πράγματα από πιο κοντά: Το Χογκ Κογκ και η Σιγκαπούρη έχουν, κι οι δυο μαζί, πληθυσμό 9εκ κατοίκων -μικρότερο απ’ αυτόν της Ελλάδας- με κατά κεφαλήν ΑΕΠ που τις φέρνει στο ίδιο επίπεδο μ’ αυτό των 7 Μεγάλων. Αυτή η «ευημερία», όμως, αντιστοιχεί σε μιαν ελάχιστη μερίδα του πληθυσμού της γης. Εξ’ άλλου είναι γνωστή η ειδική περίπτωση αυτών των νησίδων που έγιναν τόποι συγκέντρωσης οικονομικών δραστηριοτήτων, παγκόσμιας κλίμακας, και απογυμνώθηκαν από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις άλλες χώρες που διατηρούν την κοινωνική και πολιτισμική υφή τους. Γι' αυτό κι αποσπάστηκαν από τις μητέρες χώρες στις οποίες ανήκαν (Κίνα και Μαλαισία αντίστοιχα). Αποτελούν δηλ. ξεχωριστές περιπτώσεις που ανάγονται σε παλαιότερες και διαφορετικές συνθήκες από εκείνες που σχετίζονται με την «παγκοσμιοποίηση». Κάτι ανάλογο συνέβηκε και με το Σουλτανάτο του Μπρουνέι2 που βρίσκεται στο έδαφος της Ομόσπονδης Μαλαισίας αλλά παραμένει «ανεξάρτητο» χάρη στις πηγές πετρελαίου που διαθέτει. Η Ταϊουάν και η Νότια Κορέα έχουν πληθυσμό 21 και 45εκ κατοίκων αντίστοιχα και το ΑΕΠ/κεφ. τις φέρνει στο ίδιο επίπεδο περίπου μ’ αυτό της Ελλάδας (11650$). Αυτό που χαρακτηρίζει την ανάπτυξη των δύο αυτών χωρών είναι η εύνοια που τους παρασχέθηκε από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου στο μέτωπο της Αν. Ασίας. Για τον θρίαμβο των «Δημοκρατικών Αρχών» οι ΗΠΑ, μαζί με την Ιαπωνία, ενίσχυσαν καθεστώτα που καμιά σχέση δεν είχαν με τη δημοκρατία. Οι χώρες αυτές προσφέρανε: φτηνή εργασία, «πολιτική σταθερότητα», μέσω καταπίεσης, και τις απαιτούμενες, μέχρι διαφθοράς, σχέσεις σε διεθνή και εθνική κλίμακα, για να κυριαρχήσουν, π.χ., οι γνωστοί οικονομικοί κολοσσοί της Ν. Κορέας. Οι σχέσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση, την οικονομική ολιγαρχία αυτής της χώρας, και το ξένο κεφάλαιο ήταν και παραμένουν καταλυτικές. Τα οικονομικά σκάνδαλα μέσα στην πολιτική ζωή δεν μπόρεσαν να περιοριστούν στο επίπεδο της φήμης - τ’ αποτελέσματα της δίκης του πρώην προέδρου Ρο Ταε Βου (1995) κι η δίωξη κατά του προκατόχου του Σου Ντου Χουάν το απέδειξαν -. Τα 2/3 των ιδιόκτητων εκτάσεων ανήκουν στο 5% των κατόχων γης. Οι γνωστοί κολοσσοί (Hyundaι, Samsung, Daewoo κτλ. ) πραγματοποιούν το 23% της παραγωγής και το 60% των εξαγωγών. Επωφελούνται όχι μόνο της εύνοιας της κρατικής μηχανής αλλά, κατ’ επέκταση, και του τραπεζικού συστήματος. Με την ενθάρρυνσή τους υπερ-χρεώνονται και χρησιμοποιούν το dumping - πώληση προϊόντων με τιμές κάτω του κόστους - όποτε αυτό τους είναι πρόσφορο για την εξουδετέρωση ανταγωνιστικών εστιών. Η περιορισμένη συνδικαλιστική ελευθερία αποκτήθηκε το 1987. Από τότε παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση αποδοχών, που φτάνει τώρα τα ευρωπαϊκά επίπεδα, για τους εργαζόμενους των μεγάλων επιχειρήσεων (10% του εργατικού δυναμικού). Αλλά, μαζί με την είσοδο της Ν. Κορέας στον ΟΟΣΑ το 1996, μια νέα νομοθεσία διευκολύνει τις απολύσεις, αυξάνει τις ώρες εργασίας (54ω30λ στην εβδομάδα), επιτρέπει την αντικατάσταση των απεργών κι απαγορεύει την ίδρυση νέων συνδικάτων μέχρι το έτος 2000. Η συμμετοχή των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας στην οικονομική ζωή της χώρας απεικονίζεται από τους παρακάτω αριθμούς: και οι δύο μαζί κατέχουν το 42% της αγοράς ενώ πραγματοποιούν τα 2/3 των ξένων επενδύσεων. Σ’ αυτά τα στοιχεία προστίθεται η μαρτυρία του ΟΗΕ (Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη, 1996) σύμφωνα με την οποία η Σεούλ έχει υπερβολική ρύπανση και το νερό του δικτύου είναι μολυσμένο με βαρέα μέταλλα3 . Η τρίτη ομάδα «δράκων» αποτελείται από την Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες με πληθυσμό 20, 60 και 68εκ. κατοίκων και ΑΕΠ/κεφ. 8600, 6900, 2800$ α-ντίστοιχα. Αυτές οι χώρες μπήκαν στο χορό της παγκοσμιοποίησης, τα τελευταία χρόνια, ανοίγοντας την αγορά τους στις ξένες επενδύσεις και αναπτύσσοντας μιαν οικονομική δραστηριότητα βασισμένη στην προσφορά φθηνής εργασίας και στη γεωγραφική θέση που βρίσκονται. Γνωστά ανέκαθεν τα λιμάνια τους: Κουάλα Λουμπούρ, ΜπαγκΚοκ και Μανίλα. Εκεί συγκεντρώνονται η δραστηριότητα και η ανάπτυξή τους. Χαρακτηριστικά, ενώ το μέσο ΑΕΠ/κεφ. της Ταϊλάνδης είναι 6870$ στις βορειοανατολικές περιοχές είναι μόνο 665$4. Μια άγρια ροπή προς την κερδοσκοπία οδηγεί σε παρεκτροπές τέτοιες που ο πορνοτουρισμός έγινε βιομηχανία όπου προσφέρονται ακόμη κι ανήλικα παιδιά σε έκφυλους θιασώτες της αχαλίνωτης διαστρεβλωμένης «ελευθερίας». Για την Κίνα είναι δεδομένο ότι το άνοιγμα της αφορά περιορισμένες ζώνες ειδικού καθεστώτος και γι' αυτό αποτελεί ειδική περίπτωση και διαφορετικό θέμα. Τα παραπάνω είναι αρκετά για να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα: 1- Η οικονομική ανάπτυξη στις χώρες αυτές έχει περιορισμένη εμβέλεια και οφείλεται σε ξένες επενδύσεις, κυρίως. Το σύνολο του πληθυσμού των 7 χωρών που ανα-φέρθηκαν είναι μόλις 222εκ. Αλλά και πάλι δεν είναι όλοι οι κάτοικοι που επωφελούνται (βλ. παράδειγμα Ταϊλάνδης) 2- Η ανάπτυξη αυτή, περιορίζεται σε κέντρα, κυρίως λιμάνια και δεν ακολουθεί μια φυσιολογική πορεία που παίρνει υπ’ όψη παραμέτρους με επιπτώσεις πάνω στην κοινωνία, το περιβάλλον και την κοινωνική ασφάλεια. Δεν είναι παρά μια άγρια εισβολή του Κεφαλαίου που αγνοεί κάθε τι το ανθρώπινο μπροστά στο κέρδος. Διαλέγει τις χώρες όπου θα επενδύσει με μόνο κριτήριο το μεγαλύτερο κέρδος. Μπορεί μάλιστα να εγκαταλείψει μιαν αναπτυσσόμενη περιοχή επειδή μια άλλη περιοχή ή μια άλλη επένδυση του προσφέρει καλλίτερες προοπτικές. 3- Οι αναπτυγμένες χώρες ανοίχτηκαν στην «παγκοσμιοποίηση» αφού θεμελίωσαν την οικονομική τους δύναμη. Τα σύνορα τους έμεναν κλειστά για τις χώρες που τους πρότειναν μερικά προϊόντα ελαφριάς βιομηχανίας «για να προστατεύσουν την εγχώρια οικονομία». Υστερα το Κεφάλαιο άρχισε ν’ ασφυκτιά κι επίεσε τον Πρόεδρο Ρήγκαν και τη Λαίδη Θάτσερ να εφαρμόσουν φιλελεύθερη πολιτική. Αυτό κατάληξε στο να επιβληθεί παγκόσμια το άνοιγμα των συνόρων χωρίς να ενδιαφέρεται κανείς αν οι άλλοι είναι έτοιμοι να το δεχθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ίδια η Ευρώπη αγωνίζεται ακόμη να φτάσει στην «ολοκλήρωσή» της μέσα από δρομολογημένες διαδικασίες για να επιτύχει μια σύγκλιση, παρά την επικράτηση φιλελεύθερων τάσεων και την εκδήλωση διαθέσεων ηγεμόνευσης από ορισμένους εταίρους. Πώς η Διεθνής Κοινότητα μπορεί να δεχτεί την επιβολή μιας άγριας «ολοκλήρωσης» σε απροετοίμαστους λαούς, όταν μάλιστα, παρά την παραπλανητική προβολή που γίνεται, η εμπειρία από τις χώρες που πρωτομπήκαν στο χορό είναι αποκαρδιωτική και δείχνει μια καταστρατήγηση οικουμενικών αρχών (Ελευθερία, Δημοκρατία, Ασφάλεια, Αξιοπρέπεια κτλ.); Πώς όλες οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορέσουν ν’ αντεπεξέλθουν στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων τους (εξυπηρέτηση κι εξόφληση χρέους), πώς θα μπορέσουν ν’ αναπτυχθούν χωρίς ν’ αποκτήσουν μιαν υποδομή (συγκοινωνίες, συστήματα αρδεύσεων και ύδρευσης, παιδεία, νοσοκομεία, πρόνοια, αυτόνομη εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων κτλ.), χωρίς ένα παγκόσμιο, δημοκρατικά σχεδιασμένο συντονισμό, χωρίς μια βοήθεια, με το αζημίωτο, αλλά συνεπή; Τότε μόνο θα μπορούμε να μιλάμε για παγκοσμιοποίηση και ολοκλήρωση. Η χρησιμοποίηση αυτών των όρων μέσα στις παρούσες συνθήκες είναι σαρκαστικά παραπλανητική. Θα πρέπει μάλιστα να σημειώσουμε ότι οι διεργασίες μιας τέτοιας άγριας ολοκλήρωσης οδηγούν σε μιαν επιδείνωση των κοινωνικών και βιοτικών συνθηκών για όλους τους λαούς χωρίς να εξαιρούνται αυτοί των αναπτυγμένων χωρών, οι οποίοι ήδη υφίστανται σοβαρές συνέπειες της φιλελεύθερης πολιτικής (ανεργία, ανασφάλεια, αποκλεισμός- μια νέα έννοια που ξεπερνά σε φρίκη ακόμη κι αυτή της δουλείας-). Σεπτ.1997 __________________ 1 Monde Diplomatique Ιουνίου 1997 2 Πληθυσμός: 285 χιλιάδες κάτοικοι, έκταση 5770 χμ2 3 Maniεre de Voir no 35, σ.31 και L' Etat du Monde 1997 σ.257 4 L' Etat du Monde 1997, Εd. La Dιcouverte, σ.295

Το θαύμα των Δράκων της Ανατολικής Ασίας

Λέξεις 1270

Δημοσιεύθηκε στην Αυγή 07.10.97

Συχνά ακούμε ή διαβάζουμε για τις χώρες εκείνες της Ανατολικής Ασίας που έγιναν κέντρα οικονομικής δραστηριότητας τις τελευταίες δεκαετίες. Το φαινόμενο είναι πραγματικά πολύ σημαντικό και αξίζει να το εξετάσουμε με προσοχή, χωρίς να παρασυρόμαστε από τις σειρήνες του φιλελευθερισμού που θέλει να το παρουσιάσει σαν αξιoθαύμαστο επίτευγμα της οικονομικής πολιτικής του στην οποία και αποδίδεται ο όρος «παγκοσμιοποίηση». O Peter Martin, αρχισυντάκτης των Financial Times, υποστηρίζει ότι «η επιταχυνόμενη ολοκλήρωση των κοινωνιών είναι το καλλίτερο που μπορούσε να συμβεί για την μεταπολεμική γενιά» και ότι «προκάλεσε μια τεράστια βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας εκεί όπου οι κοινωνίες μπόρεσαν ν’αδράξουν τις ευκαιρίες που προσφέρονται». Αναφέρει σαν παράδειγμα τoυς «Δράκους της Ασίας» και συγκεκριμένα το Χογκ Κογκ, τη Σιγκαπούρη, την Ταϊουάν, τη Ν. Κορέα, τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη, τις Φιλιππίνες, ακόμη και την Κίνα1. Ας εξετάσουμε όμως τα πράγματα από πιο κοντά:

Το Χογκ Κογκ και η Σιγκαπούρη έχουν, κι οι δυο μαζί, πληθυσμό 9εκ κατοίκων -μικρότερο απ’ αυτόν της Ελλάδας- με κατά κεφαλήν ΑΕΠ που τις φέρνει στο ίδιο επίπεδο μ’ αυτό των 7 Μεγάλων. Αυτή η «ευημερία», όμως, αντιστοιχεί σε μιαν ελάχιστη μερίδα του πληθυσμού της γης. Εξ’ άλλου είναι γνωστή η ειδική περίπτωση αυτών των νησίδων που έγιναν τόποι συγκέντρωσης οικονομικών δραστηριοτήτων, παγκόσμιας κλίμακας, και απογυμνώθηκαν από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις άλλες χώρες που διατηρούν την κοινωνική και πολιτισμική υφή τους. Γι' αυτό κι αποσπάστηκαν από τις μητέρες χώρες στις οποίες ανήκαν (Κίνα και Μαλαισία αντίστοιχα). Αποτελούν δηλ. ξεχωριστές περιπτώσεις που ανάγονται σε παλαιότερες και διαφορετικές συνθήκες από εκείνες που σχετίζονται με την «παγκοσμιοποίηση». Κάτι ανάλογο συνέβηκε και με το Σουλτανάτο του Μπρουνέι2 που βρίσκεται στο έδαφος της Ομόσπονδης Μαλαισίας αλλά παραμένει «ανεξάρτητο» χάρη στις πηγές πετρελαίου που διαθέτει.

Η Ταϊουάν και η Νότια Κορέα έχουν πληθυσμό 21 και 45εκ κατοίκων αντίστοιχα και το ΑΕΠ/κεφ. τις φέρνει στο ίδιο επίπεδο περίπου μ’ αυτό της Ελλάδας (11650$). Αυτό που χαρακτηρίζει την ανάπτυξη των δύο αυτών χωρών είναι η εύνοια που τους παρασχέθηκε από τις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου στο μέτωπο της Αν. Ασίας. Για τον θρίαμβο των «Δημοκρατικών Αρχών» οι ΗΠΑ, μαζί με την Ιαπωνία, ενίσχυσαν καθεστώτα που καμιά σχέση δεν είχαν με τη δημοκρατία. Οι χώρες αυτές προσφέρανε: φτηνή εργασία, «πολιτική σταθερότητα», μέσω καταπίεσης, και τις απαιτούμενες, μέχρι διαφθοράς, σχέσεις σε διεθνή και εθνική κλίμακα, για να κυριαρχήσουν, π.χ., οι γνωστοί οικονομικοί κολοσσοί της Ν. Κορέας. Οι σχέσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση, την οικονομική ολιγαρχία αυτής της χώρας, και το ξένο κεφάλαιο ήταν και παραμένουν καταλυτικές. Τα οικονομικά σκάνδαλα μέσα στην πολιτική ζωή δεν μπόρεσαν να περιοριστούν στο επίπεδο της φήμης - τ’ αποτελέσματα της δίκης του πρώην προέδρου Ρο Ταε Βου (1995) κι η δίωξη κατά του προκατόχου του Σου Ντου Χουάν το απέδειξαν -. Τα 2/3 των ιδιόκτητων εκτάσεων ανήκουν στο 5% των κατόχων γης. Οι γνωστοί κολοσσοί (Hyundaι, Samsung, Daewoo κτλ. ) πραγματοποιούν το 23% της παραγωγής και το 60% των εξαγωγών. Επωφελούνται όχι μόνο της εύνοιας της κρατικής μηχανής αλλά, κατ’ επέκταση, και του τραπεζικού συστήματος. Με την ενθάρρυνσή τους υπερ-χρεώνονται και χρησιμοποιούν το dumping - πώληση προϊόντων με τιμές κάτω του κόστους - όποτε αυτό τους είναι πρόσφορο για την εξουδετέρωση ανταγωνιστικών εστιών. Η περιορισμένη συνδικαλιστική ελευθερία αποκτήθηκε το 1987. Από τότε παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση αποδοχών, που φτάνει τώρα τα ευρωπαϊκά επίπεδα, για τους εργαζόμενους των μεγάλων επιχειρήσεων (10% του εργατικού δυναμικού). Αλλά, μαζί με την είσοδο της Ν. Κορέας στον ΟΟΣΑ το 1996, μια νέα νομοθεσία διευκολύνει τις απολύσεις, αυξάνει τις ώρες εργασίας (54ω30λ στην εβδομάδα), επιτρέπει την αντικατάσταση των απεργών κι απαγορεύει την ίδρυση νέων συνδικάτων μέχρι το έτος 2000. Η συμμετοχή των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας στην οικονομική ζωή της χώρας απεικονίζεται από τους παρακάτω αριθμούς: και οι δύο μαζί κατέχουν το 42% της αγοράς ενώ πραγματοποιούν τα 2/3 των ξένων επενδύσεων. Σ’ αυτά τα στοιχεία προστίθεται η μαρτυρία του ΟΗΕ (Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη, 1996) σύμφωνα με την οποία η Σεούλ έχει υπερβολική ρύπανση και το νερό του δικτύου είναι μολυσμένο με βαρέα μέταλλα3 .

Η τρίτη ομάδα «δράκων» αποτελείται από την Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες με πληθυσμό 20, 60 και 68εκ. κατοίκων και ΑΕΠ/κεφ. 8600, 6900, 2800$ α-ντίστοιχα. Αυτές οι χώρες μπήκαν στο χορό της παγκοσμιοποίησης, τα τελευταία χρόνια, ανοίγοντας την αγορά τους στις ξένες επενδύσεις και αναπτύσσοντας μιαν οικονομική δραστηριότητα βασισμένη στην προσφορά φθηνής εργασίας και στη γεωγραφική θέση που βρίσκονται. Γνωστά ανέκαθεν τα λιμάνια τους: Κουάλα Λουμπούρ, ΜπαγκΚοκ και Μανίλα. Εκεί συγκεντρώνονται η δραστηριότητα και η ανάπτυξή τους. Χαρακτηριστικά, ενώ το μέσο ΑΕΠ/κεφ. της Ταϊλάνδης είναι 6870$ στις βορειοανατολικές περιοχές είναι μόνο 665$4. Μια άγρια ροπή προς την κερδοσκοπία οδηγεί σε παρεκτροπές τέτοιες που ο πορνοτουρισμός έγινε βιομηχανία όπου προσφέρονται ακόμη κι ανήλικα παιδιά σε έκφυλους θιασώτες της αχαλίνωτης διαστρεβλωμένης «ελευθερίας».

Για την Κίνα είναι δεδομένο ότι το άνοιγμα της αφορά περιορισμένες ζώνες ειδικού καθεστώτος και γι' αυτό αποτελεί ειδική περίπτωση και διαφορετικό θέμα.

Τα παραπάνω είναι αρκετά για να βγάλουμε ορισμένα συμπεράσματα:

1- Η οικονομική ανάπτυξη στις χώρες αυτές έχει περιορισμένη εμβέλεια και οφείλεται σε ξένες επενδύσεις, κυρίως. Το σύνολο του πληθυσμού των 7 χωρών που ανα-φέρθηκαν είναι μόλις 222εκ. Αλλά και πάλι δεν είναι όλοι οι κάτοικοι που επωφελούνται (βλ. παράδειγμα Ταϊλάνδης)

2- Η ανάπτυξη αυτή, περιορίζεται σε κέντρα, κυρίως λιμάνια και δεν ακολουθεί μια φυσιολογική πορεία που παίρνει υπ’ όψη παραμέτρους με επιπτώσεις πάνω στην κοινωνία, το περιβάλλον και την κοινωνική ασφάλεια. Δεν είναι παρά μια άγρια εισβολή του Κεφαλαίου που αγνοεί κάθε τι το ανθρώπινο μπροστά στο κέρδος. Διαλέγει τις χώρες όπου θα επενδύσει με μόνο κριτήριο το μεγαλύτερο κέρδος. Μπορεί μάλιστα να εγκαταλείψει μιαν αναπτυσσόμενη περιοχή επειδή μια άλλη περιοχή ή μια άλλη επένδυση του προσφέρει καλλίτερες προοπτικές.

3- Οι αναπτυγμένες χώρες ανοίχτηκαν στην «παγκοσμιοποίηση» αφού θεμελίωσαν την οικονομική τους δύναμη. Τα σύνορα τους έμεναν κλειστά για τις χώρες που τους πρότειναν μερικά προϊόντα ελαφριάς βιομηχανίας «για να προστατεύσουν την εγχώρια οικονομία». Υστερα το Κεφάλαιο άρχισε ν’ ασφυκτιά κι επίεσε τον Πρόεδρο Ρήγκαν και τη Λαίδη Θάτσερ να εφαρμόσουν φιλελεύθερη πολιτική. Αυτό κατάληξε στο να επιβληθεί παγκόσμια το άνοιγμα των συνόρων χωρίς να ενδιαφέρεται κανείς αν οι άλλοι είναι έτοιμοι να το δεχθούν. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ίδια η Ευρώπη αγωνίζεται ακόμη να φτάσει στην «ολοκλήρωσή» της μέσα από δρομολογημένες διαδικασίες για να επιτύχει μια σύγκλιση, παρά την επικράτηση φιλελεύθερων τάσεων και την εκδήλωση διαθέσεων ηγεμόνευσης από ορισμένους εταίρους. Πώς η Διεθνής Κοινότητα μπορεί να δεχτεί την επιβολή μιας άγριας «ολοκλήρωσης» σε απροετοίμαστους λαούς, όταν μάλιστα, παρά την παραπλανητική προβολή που γίνεται, η εμπειρία από τις χώρες που πρωτομπήκαν στο χορό είναι αποκαρδιωτική και δείχνει μια καταστρατήγηση οικουμενικών αρχών (Ελευθερία, Δημοκρατία, Ασφάλεια, Αξιοπρέπεια κτλ.); Πώς όλες οι αναπτυσσόμενες χώρες θα μπορέσουν ν’ αντεπεξέλθουν στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων τους (εξυπηρέτηση κι εξόφληση χρέους), πώς θα μπορέσουν ν’ αναπτυχθούν χωρίς ν’ αποκτήσουν μιαν υποδομή (συγκοινωνίες, συστήματα αρδεύσεων και ύδρευσης, παιδεία, νοσοκομεία, πρόνοια, αυτόνομη εκμετάλλευση των φυσικών τους πόρων κτλ.), χωρίς ένα παγκόσμιο, δημοκρατικά σχεδιασμένο συντονισμό, χωρίς μια βοήθεια, με το αζημίωτο, αλλά συνεπή; Τότε μόνο θα μπορούμε να μιλάμε για παγκοσμιοποίηση και ολοκλήρωση. Η χρησιμοποίηση αυτών των όρων μέσα στις παρούσες συνθήκες είναι σαρκαστικά παραπλανητική. Θα πρέπει μάλιστα να σημειώσουμε ότι οι διεργασίες μιας τέτοιας άγριας ολοκλήρωσης οδηγούν σε μιαν επιδείνωση των κοινωνικών και βιοτικών συνθηκών για όλους τους λαούς χωρίς να εξαιρούνται αυτοί των αναπτυγμένων χωρών, οι οποίοι ήδη υφίστανται σοβαρές συνέπειες της φιλελεύθερης πολιτικής (ανεργία, ανασφάλεια, αποκλεισμός- μια νέα έννοια που ξεπερνά σε φρίκη ακόμη κι αυτή της δουλείας-).

Σεπτ.1997

__________________

1 Monde Diplomatique Ιουνίου 1997

2 Πληθυσμός: 285 χιλιάδες κάτοικοι, έκταση 5770 χμ2

3 Maniεre de Voir no 35, σ.31 και L' Etat du Monde 1997 σ.257

4 L' Etat du Monde 1997, Εd. La Dιcouverte, σ.295