ΚΙΝΑ, ΔΡΑΚΟΙ της ΑΣΙΑΣ και ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Λέξεις 1700

 Mία συγκριτική ματιά*

Στα τέλη του περασμένου αιώνα γινόταν πολύς λόγος για τους «Δράκους της Ασίας». Ο Πήτερ Μάρτιν αρχισυντάκτης των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, σε μια αντιπαράθεσή του με το Monde Diplomatique, υποστήριζε ότι: «η επιταχυνόμενη ολοκλήρωση των κοινωνιών είναι το καλλίτερο που μπορούσε να συμβεί για την μεταπολεμική γενιά» και ότι «προκάλεσε  μια τεράστια βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας  εκεί όπου οι κοινωνίες μπόρεσαν ν’ αδράξουν τις ευκαιρίες που προσφέρονται». Δεν θα σχολιάσουμε την αστοχία των όρων «ολοκλήρωση των κοινωνιών» και «ευκαιρίες», θα φροντίσουμε όμως να δούμε τι συμβαίνει με τους «Δράκους της Ασίας» τους οποίους αναφέρει σαν παράδειγμα, συγκεκριμένα : το Χογκ Κογκ τη Σιγκαπούρη, την Ταϊουάν, τη Ν. Κορέα, την Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες (Monde Dplomatique, 06.1997 ).

Το Χογκ Κογκ και η Σιγκαπούρη έχουν κι οι δύο μαζί πληθυσμό 11εκ. κατοίκων  κι ένα ΑΕΠ/κ που τις φέρνει στο ίδιο επίπεδο μ’ αυτό των 7Μεγάλων. Ανεξάρτητα από την πρόσφατη επιστροφή του Χογκ Κογκ στην Κίνα θα παρατηρήσουμε ότι είναι γνωστή η περίπτωση αυτών των γεωπολιτικών νησίδων που αποσπάστηκαν από τις μητέρες πατρίδες για να μπορέσουν ν’ αποβούν βάσεις του οικονομικού κατεστημένου που κυριαρχεί στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων. Αυτές οι περιπτώσεις μπορούν να θεωρηθούν σαν προβάδισμα της σύγχρονης φιλελεύθερης οικονομικής παγκοσμιοποίησης, για την οποία γίνεται λόγος και παρουσιάζουν έντονα τα χαρακτηριστικά της περιορισμένης εδαφικής, κοινωνικής και πολιτιστικής εμβέλειας καθώς και της συγκέντρωσης των δραστηριοτήτων τους στον κορυφαίο οικονομικό τομέα. Δημιουργήθηκαν σαν συνέπεια της πολιτικής των ισχυρών δυνάμεων που δεν δίσταζαν καθόλου να αποσπούν εδάφη, να χαράζουν σύνορα και να δημιουργούν υποτελή έθνη. Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Κουέιτ, που αποσπάστηκε από την επαρχία της Βασόρας του Ν. Ιράκ, και την αναφέρουμε χωρίς να διστάζουμε μπροστά στο ταμπού που μας επιβάλλει ν’ αγνοούμε μιαν αντικειμενική αλήθεια χάρη σε μια ευθυγράμμιση μας με μια διεθνώς επικρατούσα εχθρότητα προς το Ιράκ του Σαντάμ Χουσέν όσο κι αν αυτή μπορεί να δικαιολογηθεί, γι’ άλλους όμως λόγους. 

Η Ν. Κορέα και η Ταϊουάν  έχουν πληθυσμό 48 και 22 εκ. κατοίκων, αντίστοιχα, και το ΑΕΠ/κ [3] είναι πολλαπλάσιο εκείνου που αφορά όλη την Α. Ασία μαζί με τα νησιά του Ειρηνικού. Κι αυτό συνέβαινε πριν από την εξάπλωση της σύγχρονης φιλελεύθερης οικονομικής παγκοσμιοποίησης. Οφείλεται στη εύνοια που τους παρασχέθηκε από τις ΗΠΑ από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια με στόχο να δημιουργήσουν προπύργια «αναχαίτισης του κινδύνου που προέρχεται, κυρίως, από την Κίνα». Για «τον θρίαμβο των Δημοκρατικών Αρχών» οι ΗΠΑ μαζί με την Ιαπωνία ενίσχυσαν καθεστώτα που δεν έχουν σχέση με τη Δημοκρατία Ιδιαίτερα η Ν.Κορέα πρόσφερε φτηνή εργασία, «πολιτική σταθερότητα» μέσω καταπίεσης, και τις απαιτούμενες, μέχρι διαφθοράς, σχέσεις σε εθνική και διεθνή κλίμακα για να κυριαρχήσουν, π.χ., οι γνωστοί οικονομικοί κολοσσοί  της. Τα οικονομικά σκάνδαλα δεν μπόρεσαν να περιοριστούν στο επίπεδο της φήμης – η δίκη του πρώην προέδρου Ρο Τσε Βου (1995) και η δίωξη του προκατόχου του Σου Ντου Χουάν είναι ενδεικτικές. Τα 2/3 των ιδιόκτητων εκτάσεων ανήκουν στο 5%  των κατόχων γης.. Οι γνωστοί κολοσσοί (Hyundai, Samsung, Daewoo κτλ) πραγματοποιούν το 23% της παραγωγής και το 60% των εξαγωγών. Επωφελούνται όχι μόνο της εύνοιας της κρατικής μηχανής αλλά και του διεθνούς τραπεζικού συστήματος. Με την ενθάρρυνση τους υπερχρεώνονται και χρησιμοποιούν το dumping – πώληση προϊόντων με τιμές κάτω του κόστους για την εξουδετέρωση ανταγωνιστικών εστιών- .Η περιορισμένη συνδικαλιστική ελευθερία αποκτήθηκε το 1987. Από τότε παρατηρήθηκε μια σημαντική αύξηση αποδοχών για τους εργαζόμενους των μεγάλων επιχειρήσεων (10% του εργατικού δυναμικού). Μαζί με την είσοδο της Ν. Κορέας στον ΟΟΣΑ το 1996 μια νέα νομοθεσία διευκολύνει τις απολύσεις, αυξάνει τις ώρες εργασίας (σε 54ω 30λ στην εβδομάδα) επιτρέπει την αντικατάσταση των απεργών κι απαγορεύει την ίδρυση νέων συνδικάτων μέχρι το έτος 2000. Η συμμετοχή των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας στην οικονομική ζωή της χώρας απεικονίζεται  από τους ακόλουθους αριθμούς: και οι δύο μαζί  κατέχουν το 42% της αγοράς ενώ πραγματοποιούν τα 2/3 των ξένων επενδύσεων. Σ’ αυτά τα στοιχεία προστίθεται η μαρτυρία  του ΟΗΕ (Πρόγραμμα για την Ανάπτυξη,1996) σύμφωνα με την οποία η Σεούλ έχει υπερβολική ρύπανση και το νερό του δικτύου είναι μολυσμένο με βαρέα μέταλλα. . (στοιχεία από: L’ Etat du Monde 1997 σ. 257, ed, La Decouverte και Maniere de voir no 35, σ.31, ed. Le Monde Diplomatique  )

Η Ταϊουάν δημιουργήθηκε σαν ανεξάρτητη χώρα με την επικράτηση του Μάο στην Ηπειρωτική Κίνα (1949). Η Εθνικιστική κυβέρνηση κατέφυγε στο νησί Φορμόζα (μετέπειτα Ταϊουάν) παίρνοντας μαζί με την επίσημη πολιτική ιδιότητά της, με το όνομα Δημοκρατία της Κίνας όπως την αναγνώρισε ο ΟΗΕ, όλο το οικονομικό δυναμικό. Αυτό το γεγονός μαζί με την ιδιαίτερη εύνοια που δέχτηκε από τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία συνετέλεσε στην ανάπτυξη αυτού του Δράκου της Ασίας. Το 1998 με τη βοήθεια των ΗΠΑ κατά την προεδρία Κλίντον έγιναν προσπάθειες προσέγγισης με την Κίνα, η οποία αρνείται μιαν ανεξαρτοποίηση της νήσου και απαιτεί μια συγχώνευση. (Από την αυτοβιογραφία του Κλίντον). Οι προσπάθειες συνεχίζονται και δεν αποκλείεται να βρεθεί ένα πεδίο συνεννόησης τώρα που η Κίνα ανορθώνεται με τις ζώνες ελεύθερης οικονομίας πού είναι το Χογκ Κογκ και η περιοχή των ανατολικών ακτών.

Η τρίτη ομάδα «δράκων» αποτελείται από τη Μαλαισία, την Ταϊλάνδη και τις Φιλιππίνες με πληθυσμό 23,61,77εκ. αντίστοιχα. Αυτές οι χώρες μπήκαν στον χορό της φιλελεύθερης οικονομικής  παγκοσμιοποίησης τα τελευταία χρόνια ανοίγοντας την αγορά τους στις ξένες επενδύσεις και αναπτύσσοντας μιαν οικονομική δραστηριότητα βασισμένη στην προσφορά φτηνής εργασίας και στην κομβική γεωγραφική θέση τους. Η ροπή προς το κέρδος  μετέτρεψε την Ταϊλάνδη σε τουριστικό «παράδεισο» που το εύρος του φτάνει σε μια,  χωρίς όριο ηθικό ή ποιοτικό, διάδοση της πορνείας προς τέρψιν έκφυλων θιασωτών της αχαλίνωτης διαστρεβλωμένης «ελευθερίας» Χαρακτηριστικό είναι επίσης το γεγονός ότι ενώ το ΑΕΠ/κ  είναι 6870$ (με τη μέθοδο της ίσης αγοραστικής δύναμης) στις βορειοανατολικές επαρχίες είναι μόνο 665$. (Στοιχεία από το ετήσιο L’ Etat du Monde 1997, ed. La Decouverte).

Πριν μιλήσουμε για την Κίνα θα κάνουμε ορισμένες παρατηρήσεις αναφερόμενοι ταυτόχρονα στον πίνακα που συνοδεύει το κείμενο.

Η οικονομική ανάπτυξη στις χώρες αυτές έχει περιορισμένη εμβέλεια και οφείλεται σε ξένες επενδύσεις, κυρίως. Το σύνολο του πληθυσμού των επτά χωρών «Δράκων» είναι μόλις 240 εκ.  και το ΑΕΠ/κ  των δύο πλουσιότερων (συνολικού πληθυσμού 11εκ.) είναι μεγαλύτερο κατά δύο έως είκοσι φορές από τις άλλες πέντε. Υπενθυμίζουμε εξ άλλου ότι αυτές οι δύο χώρες δεν εμπίπτουν στην κατηγορία τω χωρών που αναπτύχθηκαν χάρη στη σύγχρονη φιλελεύθερη οικονομική «παγκοσμιοποίηση» αλλά ευνοήθηκαν σαν προπύργια της φιλελεύθερης διεθνούς οικονομικής κυριαρχίας.

Η ανάπτυξη αυτή περιορίζεται σε κέντρα, κυρίως λιμάνια, και δεν ακολουθεί μια φυσιολογική πορεία που παίρνει υπ’ όψη της παραμέτρους με επιπτώσεις πάνω στην κοινωνία, το περιβάλλον και την  κάθε μορφής ασφάλεια. Δεν είναι παρά μια άγρια εισβολή του χρήματος που αγνοεί κάθε τι το ανθρώπινο μπροστά στο μεγαλύτερο κέρδος. Μπορεί μάλιστα να εγκαταλειφθεί μια παραγωγική δραστηριότητα  χάρη σε μιαν επένδυση που θα προσφέρει καλλίτερες προοπτικές αδιαφορώντας για τον αντίκτυπο πάνω στο θέμα της απασχόλησης και της ανεργίας.

Ας έρθουμε τώρα στη σύγχρονη Κίνα: Η ανάπτυξη και παγκόσμια κυριαρχία της φιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής μαζί με τις αδυναμίες του επαναστατικού καθεστώτος απομόνωσε τη χώρα σε μια καθυστέρηση και στασιμότητα. Η επικυριαρχία της φιλελεύθερης οικονομικής παγκοσμιοποίησης ανάγκασε την ηγεσία της χώρας να καταφύγει σ’ ένα άνοιγμα προς την ισχύουσα κατάσταση. Ανοιξε έτσι ένα μεγάλο παράθυρο προς το κυρίαρχο παγκόσμιο οικονομικό καθεστώς. Το Χογκ Κογκ περιήλθε νόμιμα στην Κίνα, με βάση προγενέστερες διεθνείς συμφωνίες, η οποία δεν άλλαξε το ισχύον οικονομικό καθεστώς αλλά αντίθετα το κατέστησε το κυριότερο οικονομικό παράθυρο προς το παγκόσμιο κατεστημένο. Παράλληλα συνεχίζοντας την ίδια κοινωνική πολιτική στο εσωτερικό της χώρας δημιούργησε «ελεύθερες ζώνες» στις ανατολικές παραθαλάσσιες περιοχές μοιράζοντας τη χώρα σε δύο κοινωνικές οντότητες.

Σε μια  περιοχή όπου ζει το 15% του πληθυσμού από το οποίο αρκετοί πολίτες λογαριάζουν να κάνουν διακοπές, π.χ. στην Ελλάδα μ’ ένα προϋπολογισμό που θα επιτρέπει να ξοδεύουν 300 με 400$ κατ’ άτομο την ημέρα, όπως βεβαιώνει η ελληνική αντιπροσωπεία που επισκέφτηκε την Κίνα, και στην υπόλοιπη χώρα των 85% που πρέπει  όχι μόνο να συνηθίσει τη φτώχεια αλλά το, κυριότερο, να στερηθεί την απαραίτητη ανάπτυξη μιας υποδομής – ελεγχόμενη διαχείριση των υδάτινων πόρων, δίκτυα άρδευσης και ύδρευσης, συγκοινωνιών και ενέργειας, κέντρα μεταποίησης και αποθήκευσης, παιδεία, πρόνοια κτλ.

 Ορισμένα στοιχεία πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπ’ όψη γιατί απεικονίζουν μια κατάσταση με ανησυχητικές πτυχές.  Το βασικότερο είναι η κοινωνική διχοτόμηση της χώρας που ενδέχεται να επιφέρει σοβαρές ανωμαλίες. Ένα άλλο στοιχείο είναι το γεγονός ότι περισσότερο από το 50% των εξαγωγών γίνονται από πολυεθνικές εγκατεστημένες στην Κίνα. Ένα τρίτο στοιχείο αφορά τις ξένες επενδύσεις από τις οποίες ένα σημαντικό μέρος προέρχεται από πηγές οι οποίες φέρουν το όνομα «φορολογικοί παράδεισοι». Αυτές οι ανησυχητικές πτυχές ενέχουν ορισμένες ανισορροπίες που δεν εγγυούνται μια πορεία με απρόσκοπτες εξελίξεις. Ο Πρωθυπουργός Wen Jiahao αναφέρει: «Η Κίνα παραμένει μια αναπτυσσόμενη χώρα και θα μας χρειαστούν ακόμη πενήντα χρόνια ανάπτυξης με τον τωρινό ρυθμό για να γίνει η χώρα μετρίως αναπτυγμένη. Αυτά τα λόγια ενθαρρύνουν την ελπίδα ότι η ηγεσία  αυτής της χώρας δεν κατέχεται από τυφλή έπαρση. (Στοιχεία από Maniere de Voir no 85, ed. Le Monde Diplomatique.)

Στα τυφλά προχωρεί η φιλελεύθερη οικονομική παγκοσμιοποίηση. Σε μία μόνο περίπτωση υπάρχει μια πορεία που μπορεί να χαρακτηριστεί «ολοκλήρωση». Κι αυτή είναι η περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η συγκρότηση αυτής της Ενωσης επιχειρείται, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, από τις οποίες οι κυριότερες οφείλονται στην αναγκαστική συμπόρευσή  της, σε μεγάλο ή μικρότερο βαθμό,  με το παγκόσμιο κατεστημένο και στ’ απομεινάρια της παλιάς  νοοτροπίας επιβράβευσης του ισχυρότερου. Παραμένει όμως η μόνη σχεδιασμένη προσπάθεια διεθνούς συμβίωσης.

ΠΙΝΑΚΑΣ I

*Χώρες που περιλαμβάνονται στην περιοχή Α. Ασίας + Νησιών  Ειρηνικού

** Ευρωπαϊκή Νομισματική Ενωση

Όλα τα στατιστικά στοιχεία είναι της Παγκόσμιας Τράπεζας

Στην ιστοσελίδα της Παγκόσμιας Τράπεζας δεν βρίσκουμε στατιστικά στοιχεία για την Ταϊουάν

Φεβρουάριος 2006